پیس میکر

پیس میکر وسیله ای است که اگر سیستم هدایتی قلب بهر دلیلی دچار اختلال شود تحریک میوکارد و ایجاد انقباض در عضله قلب بوسیله تحریک از منبع خارجی امکان پذیر است. که اینکار توسط دستگاه الکترونیکی یا ژنراتوري صورت می گیرد. که آن را یعنی ایجاد کننده ضربان قلب می گویند اولین دستگاه در سال 1932استفاده شده است

ضربان ساز یا پیس میکر (Pacemaker)

ضربان ساز به معنی (تولید کننده ضربان قلب) می باشد اگر سیستم هدایتی قلب به هر دلیلی دچار اختلال شود تحریک میوکارد از یک منبع خارجی امکان پذیر است. که این کار توسط ژنراتوري صورت می گیرد که آن را پیس میکر گویند.

پیس میکر دستگاه الکترونیکی است که قادر است بوسیله الکترودي که در نوك کاتتر یا سیم آن قرار دارد و در اپیکارد یا آندوکارد قلب گذاشته می شود. بطور مکرر و اتوماتیک وار بر حسب میزان ثابت تنظیم شده روي دستگاه و یا بر اساس نیاز بیمار ،تحریک الکتریکی به قلب وارد می کند. این تحریک الکتریکی سبب دپولاریزاسیون بطنها، انقباض عضله قلب، و ضربان قلبی موثر و مفید می شود.

انواع پیس میکر

پیس میکر موقت:

در مواقع اورژانس (مانند ایست قلبی) یا به طور انتخابی (مثلا بعد از عمل جراحی قلب) و کلا زمانی که بیمار براي مدت کوتاه ( 2هفته) نیاز به ضربان ساز دارد. از ضربان ساز موقت استفاده می شود در این حالت از دو طریق وریدي (ساب کلاوین، ژوگولار، بازویی یا رانی ) یا برش دیواره قفسه سینه سیم پیس میکر به قلب متصل می شود .و ژنراتور روي سطح بدن فیکس می شود.

پیس میکر دایمی:

زمانی که بیمار دچار اختلالات غیر قابل برگشت سیستم هدایتی قلبی باشد و یا راههاي هدایتی امواج الکتریکی بطن به طور کامل بلوکه شود نیاز به ضربان دایم داخلی می باشد. ژنراتور این پیس میکر زیر پوست ناحیه شکمی کمري و یا پوست ناحیه زیر ترقوه راست یا چپ قرار می گیرند.

ساختمان دستگاه پیس میکر:
در حالیکه مدلهاي زیادي از این دستگاههاي وجود دارد، اما هر کدام قابلیت منحصر بفردي را دارا هستند. هر دستگاه ضربان ساز داراي یک ژنراتور تولید کننده ایمپالس الکتریکی و یک سیم الکترود می باشد که تحریک الکتریکی را به قلب می رساند.
الف: ژنراتور منبع الکتریکی ضربان ساز که با باطري کار می کند. ژنراتور منبع کنترل کننده نبض داراي کنترل کننده هاي زیر می باشد:

برونده الکتریکی
سرعت صدور ایمپالس
کیفیت صدور ایمپالس
حساسیت

انواع الکترود پیس میکر

1ـ الکترود دو قطبی(bipolar)
2ـ الکترود یک قطبی(monopolar)
الکترود دو قطبی شامل دو الکترود عایق است که قطب مثبت و منفی آن روي یک سیم واحد با فاصله کمی از هم قرار دارد و داخل قلب کار گذاشته می شود. درحال حاضر بیشتر از آن استفاده می شود. الکترود یک قطبی ‚ قطب منفی در داخل قلب قرار دارد و قطب مثبت در خارج قلب واقع می شود.

پیس میکر پوستی یا Transcutaneous pacing) TCP) :

به این نوع ضربان ساز خارجی نیز می گویند این نوع غیرتهاجمی بوده، بطوریکه الکترودها روي سطح پوست قفسه سینه قرار می گیرند. ضربان سازهاي پوستی اولین بار در سال 1950معرفی شده اند و از قدیمی ترین نوع ضربان ساز می باشند .در حال حاضر در بخشهاي اورژانس و مراقبت ویژه ضمیمه دستگاههاي الکتروشوك خارجی دستی هستند.