پمپ سرنگ (Syringe Pump) یک دستگاه پزشکی و آزمایشگاهی است که برای تزریق دقیق و کنترل‌شده مایعات با سرعت و حجم مشخص استفاده می‌شود. این دستگاه در زمینه‌های مختلف پزشکی، تحقیقاتی و صنعتی کاربرد دارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین کاربردهای پمپ سرنگ آورده شده است:

۱. کاربردهای پزشکی و بیمارستانی:

• تزریق داخل وریدی (IV Infusion):
  برای تزریق داروها، سرم‌ها یا مواد مغذی با دقت بالا به بیماران، به‌ویژه در بخش‌های مراقبت‌های ویژه (ICU)، نوزادان (NICU) و بیماران تحت شیمی‌درمانی.

• کنترل درد (PCA Pump):
  در سیستم‌های کنترل درد توسط بیمار (Patient-Controlled Analgesia) برای تزریق مسکن‌ها مانند مورفین با دوز دقیق.

• آنژیوگرافی و کاتتریزاسیون:
  برای تزریق مواد حاجب در تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی اسکن یا آنژیوگرافی.

• تزریق انسولین (پمپ انسولین):
  در برخی پمپ‌های انسولین برای بیماران دیابتی استفاده می‌شود.

۲. کاربردهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی:

• تحقیقات داروسازی و بیولوژی:
  برای تزریق آرام و دقیق مواد شیمیایی یا بیولوژیکی در آزمایشگاه‌ها.

• میکروفلوییدیکس (Microfluidics):
  در سیستم‌های میکروفلوییدیک برای کنترل جریان مایعات در مقیاس میکرولیتر.

• کروماتوگرافی:
  برای تزریق نمونه‌ها در دستگاه‌های HPLC (کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا).

۳. کاربردهای صنعتی:

• صنایع غذایی و شیمیایی:
  برای افزودن دقیق مواد افزودنی یا رنگ‌ها در خطوط تولید.

• صنایع الکترونیک:
  در تولید مدارهای چاپی (PCB) برای تزریق مواد شیمیایی خاص.

۴. کاربردهای دامپزشکی:

• تزریق داروها یا مایعات به حیوانات با دوز کنترل‌شده.

مزایای پمپ سرنگ:

• دقت بالا در حجم و سرعت تزریق (حتی در مقیاس میکرولیتر).

• قابلیت برنامه‌ریزی برای تزریق مداوم یا متناوب.

• کاهش خطای انسانی در مقایسه با تزریق دستی.

این دستگاه بسته به مدل می‌تواند تک کاناله یا چندکاناله باشد و در شرایط مختلف قابل استفاده است.

پمپ سرنگ (Syringe Pump) به دلیل طراحی خاص و قابلیت‌های پیشرفته‌اش، مزایای متعددی نسبت به روش‌های سنتی تزریق دارد. در زیر مهم‌ترین مزیت‌های پمپ سرنگ آورده شده است:

۱. دقت و کنترل فوق‌العاده بالا

• امکان تزریق با دقت میکرولیتر (µL) و حتی نانولیتر (nL) در دقیقه.

• مناسب برای تزریق داروهای حساس (مثل انسولین، شیمی‌درمانی، داروهای نوزادان).

• کاهش خطاهای انسانی در تنظیم دوز و سرعت تزریق.

۲. قابلیت تنظیم سرعت و حجم تزریق

• امکان انتخاب سرعت جریان (Flow Rate) از بسیار کم (مثلاً 0.01 mL/h) تا مقادیر بالاتر.

• تنظیم حجم کل تزریق (Total Volume) برای جلوگیری از اُور دوز.

۳. قابلیت برنامه‌ریزی (Programmability)

• امکان تزریق پیوسته (Continuous) یا پالسی (Bolus/Intermittent).

• برخی مدل‌ها قابلیت اتصال به کامپیوتر و ذخیره برنامه‌های تزریق را دارند.

۴. ایمنی بالا

• هشدارهای هوشمند (Alarms) برای مواردی مانند:

  • پایان مایع در سرنگ (Syringe Empty).

  • گرفتگی لوله (Occlusion).

  • خرابی سیستم یا قطع برق.

• کاهش خطر آمبولی هوا (Air Embolism) به دلیل سیستم‌های تشخیص حباب هوا در برخی مدل‌ها.

۵. سازگاری با انواع سرنگ‌ها و مایعات

• قابلیت استفاده با سرنگ‌های مختلف (از 1mL تا 60mL).

• مناسب برای طیف وسیعی از مایعات (داروها، مواد شیمیایی، محلول‌های حساس به فشار).

۶. حمل آسان و کاربری ساده

• برخی مدل‌ها سبک و قابل حمل هستند (مناسب برای آمبولانس یا مراقبت در منزل).

• صفحه‌نمایش دیجیتال و کنترل آسان برای تنظیم پارامترها.

۷. کاربردهای گسترده

• استفاده در پزشکی، آزمایشگاه‌ها، صنعت و تحقیقات (از ICU تا میکروفلوییدیک).

۸. کاهش هزینه‌های بلندمدت

• با جلوگیری از مصرف بیش از حد داروها و مواد گران‌قیمت، مقرون‌به‌صرفه است.

نتیجه‌گیری:

پمپ سرنگ به‌عنوان یک دستگاه دقیق، ایمن و قابل برنامه‌ریزی، جایگزین بهتری برای تزریق دستی است و در مواردی که حجم و سرعت تزریق باید با دقت بالا کنترل شود (مثل نوزادان، داروهای سمّی یا آزمایش‌های حساس) ضروری است.

پمپ‌های سرنگ (Syringe Pumps) در انواع مختلفی طراحی شده‌اند که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. این دستگاه‌ها بر اساس تعداد کانال تزریق، دقت، حجم سرنگ، قابلیت‌های برنامه‌ریزی و محیط استفاده دسته‌بندی می‌شوند. در زیر انواع اصلی پمپ سرنگ آورده شده است:

۱. دسته‌بندی بر اساس تعداد کانال تزریق

الف) پمپ سرنگ تک کاناله (Single-Channel Syringe Pump)

• فقط یک سرنگ را پشتیبانی می‌کند.

• مناسب برای تزریق یک دارو یا ماده با دقت بالا.

• کاربردها: تزریق داخل وریدی (IV)، تحقیقات آزمایشگاهی، میکروفلوییدیک.

ب) پمپ سرنگ چندکاناله (Multi-Channel Syringe Pump)

• امکان اتصال ۲ تا ۱۲ سرنگ به صورت همزمان دارد.

• هر کانال می‌تواند با سرعت و برنامه متفاوت کار کند.

• مناسب برای تزریق همزمان چند دارو یا مخلوط کردن مواد.

• کاربردها: تحقیقات دارویی، کروماتوگرافی (HPLC)، کشت سلولی.

۲. دسته‌بندی بر اساس نوع کاربرد

الف) پمپ سرنگ پزشکی (Clinical/Medical Syringe Pump)

• دارای تاییدیه‌های پزشکی (مثل FDA, CE).

• مجهز به سیستم‌های هشدار برای ایمنی بیمار.

• مثال: پمپ‌های انسولین، پمپ‌های PCA (کنترل درد توسط بیمار).

ب) پمپ سرنگ آزمایشگاهی (Laboratory/Research Syringe Pump)

• دقت بسیار بالا (تا نانولیتر در دقیقه).

• قابلیت اتصال به کامپیوتر و نرم‌افزارهای تحلیلی.

• مثال: تحقیقات سلولی، میکروفلوییدیک، تزریق مواد شیمیایی.

ج) پمپ سرنگ صنعتی (Industrial Syringe Pump)

• برای محیط‌های سخت (مقاوم در برابر گرد و غبار، مواد شیمیایی).

• مناسب برای تزریق مواد در خط تولید (صنایع غذایی، نفت و گاز).

۳. دسته‌بندی بر اساس سیستم کنترل

الف) پمپ سرنگ مکانیکی (Mechanical Syringe Pump)

• تنظیمات دستی با پیچ و ولوم.

• ارزان‌تر اما با دقت کمتر.

ب) پمپ سرنگ دیجیتال (Digital/Programmable Syringe Pump)

• کنترل دقیق با صفحه نمایش دیجیتال.

• امکان برنامه‌ریزی سرعت، حجم و زمان تزریق.

• برخی مدل‌ها دارای حافظه داخلی برای ذخیره برنامه‌ها.

ج) پمپ سرنگ هوشمند (Smart Syringe Pump)

• قابلیت اتصال به Wi-Fi/Bluetooth.

• امکان کنترل از طریق اپلیکیشن موبایل یا نرم‌افزار کامپیوتر.

• مناسب برای سیستم‌های اتوماسیون آزمایشگاهی.

۴. دسته‌بندی بر اساس حجم سرنگ

• پمپ‌های سرنگ با حجم کم (1mL تا 10mL) → برای تزریق دقیق (مثل نوزادان).

• پمپ‌های سرنگ با حجم متوسط (10mL تا 50mL) → کاربردهای عمومی بیمارستانی.

• پمپ‌های سرنگ با حجم بالا (50mL تا 100mL) → صنعتی و تحقیقاتی.

۵. پمپ‌های سرنگ خاص

• پمپ سرنگ پرتابل (Portable Syringe Pump) → سبک و قابل حمل (مناسب آمبولانس).

• پمپ سرنگ استریل (Sterile Syringe Pump) → برای محیط‌های جراحی و تمیز.

• پمپ سرنگ فشار بالا (High-Pressure Syringe Pump) → برای تزریق در سیستم‌های تحت فشار.

جمع‌بندی: انتخاب پمپ سرنگ مناسب

• برای بیمارستان/کلینیک → پمپ‌های پزشکی تک یا چندکاناله با هشدارهای ایمنی.

• برای آزمایشگاه → پمپ‌های تحقیقاتی با دقت نانولیتر و قابلیت برنامه‌ریزی.

• برای صنعت → پمپ‌های مقاوم با حجم تزریق بالا.

اگر نیاز به کمک برای انتخاب نوع خاصی دارید، لطفاً کاربرد دقیق خود را ذکر کنید!

راهنمای کاربری پمپ سرنگ (Syringe Pump Guide)

پمپ سرنگ یک دستگاه دقیق برای تزریق کنترل‌شده مایعات است. برای استفاده ایمن و مؤثر، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

۱. آماده‌سازی دستگاه

✅ بررسی دستگاه:

• مطمئن شوید پمپ به برق متصل است یا باتری آن شارژ دارد.

• کابل‌ها و اتصالات را بررسی کنید (آیا آسیب‌دیده‌اند؟).

✅ انتخاب سرنگ مناسب:

• حجم سرنگ باید با محدوده پمپ سازگار باشد (مثلاً ۵mL، ۱۰mL، ۵۰mL).

• از سرنگ‌های استاندارد پزشکی یا آزمایشگاهی استفاده کنید.

✅ پر کردن سرنگ:

• سرنگ را از مایع موردنظر (دارو، محلول شیمیایی، نمونه آزمایشگاهی) پر کنید.

• هوای داخل سرنگ را با فشار دادن پیستون خارج کنید (حباب‌ها باعث خطا در تزریق می‌شوند).

۲. نصب سرنگ روی پمپ

1. درپوش پمپ را باز کنید (برخی مدل‌ها دارای قفل ایمنی هستند).

2. سرنگ را در جایگاه مخصوص قرار دهید (مطمئن شوید کاملاً ثابت شده است).

3. پیستون سرنگ را در گیره پمپ قرار دهید (باید محکم بسته شود تا لغزش نداشته باشد).

4. لوله تزریق (در صورت وجود) را متصل کنید و از عدم نشتی اطمینان حاصل نمایید.

۳. تنظیم پارامترهای تزریق

🔹 حجم تزریق (Infusion Volume):

• مقدار کل مایعی که باید تزریق شود (مثلاً ۲۰mL).

🔹 سرعت تزریق (Flow Rate):

• بر حسب mL/h (میلی‌لیتر در ساعت) یا µL/min (میکرولیتر در دقیقه) تنظیم می‌شود.

• برای داروهای حساس (مثل انسولین یا شیمی‌درمانی) سرعت باید دقیق باشد.

🔹 مد تزریق (Infusion Mode):

• پیوسته (Continuous): تزریق با سرعت ثابت.

• پالسی (Bolus/Intermittent): تزریق مقدار مشخص در بازه‌های زمانی.

۴. شروع تزریق

• دکمه Start/Run را فشار دهید.

• دستگاه باید بدون لرزش یا صدای غیرعادی کار کند.

• بررسی کنید که مایع در لوله جریان دارد و گیرکردگی (Occlusion) وجود ندارد.

۵. پایش و توقف دستگاه

👁️ نظارت بر عملکرد:

• حجم تزریق شده روی صفحه نمایش داده می‌شود.

• در صورت فعال شدن هشدار (مثل اتمام مایع یا گرفتگی)، مشکل را بررسی کنید.

⏹️ توقف تزریق:

• برای توقف موقت از دکمه Pause استفاده کنید.

• برای خاموش کردن دستگاه، دکمه Stop را فشار داده و سپس پمپ را خاموش کنید.

۶. نکات ایمنی مهم

⚠️ از تزریق هوا خودداری کنید (حباب‌ها می‌توانند خطرناک باشند).
⚠️ در صورت گیرکردن لوله (Occlusion Alarm)، دستگاه را متوقف کنید و مسیر تزریق را بررسی نمایید.
⚠️ پمپ را تمیز نگه دارید (به‌ویژه پس از استفاده از مواد شیمیایی).

۷. عیب‌یابی عمومی

جمع‌بندی

پمپ سرنگ یک دستگاه حیاتی در پزشکی و آزمایشگاه است که با رعایت دستورالعمل‌های فوق می‌توان از آن به‌صورت ایمن و دقیق استفاده کرد. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر، به کاتالوگ دستگاه یا نماینده فروش مراجعه کنید.

اگر سوال خاصی دارید، بپرسید! 🚀

راهنمای نگهداری و سرویس پمپ سرنگ

برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش طول عمر پمپ سرنگ، رعایت اصول نگهداری و سرویس منظم ضروری است. در اینجا دستورالعمل‌های کلی برای نگهداری صحیح ارائه می‌شود:

۱. تمیزکاری روزانه

• پاک‌سازی سطح خارجی:

  • با یک دستمال نرم و بدون پرز آغشته به الکل ۷۰% یا محلول ضدعفونی‌کننده ملایم بدنه را تمیز کنید.

  • از پاشیدن مستقیم مایع روی دستگاه خودداری کنید.

• تمیزکاری جایگاه سرنگ:

  • پس از هر بار تعویض سرنگ، باقیمانده مایعات یا ذرات را پاک کنید.

  • در صورت آلودگی شدید از هوای فشرده برای زدودن ذرات استفاده نمایید.

۲. نگهداری هفتگی/ماهانه

• چک‌کردن مکانیسم حرکت:

  • مسیر حرکت پیستون را بررسی کنید و در صورت نیاز با روان‌کننده سیلیکونی چرب کنید.

  • از روغن‌های صنعتی یا واسکازین استفاده نکنید.

• بررسی کابل‌ها و اتصالات:

  • از عدم آسیب‌دیدگی کابل برق و اتصالات اطمینان حاصل کنید.

• تست عملکرد هشدارها:

  • هشدارهای Occlusion، Low Battery و Syringe Empty را آزمایش کنید.

۳. نگهداری بلندمدت (سرویس سالانه)

• کالیبراسیون دستگاه:

  • سالانه توسط تکنسین مجاز کالیبره شود تا دقت حجم و سرعت تزریق حفظ گردد.

• تعویض قطعات فرسوده:

  • اورینگ‌ها، فنرهای گیره سرنگ و سایر قطعات مصرفی را طبق دستور سازنده تعویض کنید.

۴. شرایط محیطی مناسب

• دما و رطوبت:

  • در محیطی با دمای ۱۵-۳۰°C و رطوبت ۳۰-۷۰% نگهداری شود.

• محل استقرار:

  • دور از تابش مستقیم آفتاب، منابع ارتعاش و میدان‌های الکترومغناطیسی قوی قرار گیرد.

• ذخیره‌سازی:

  • در صورت عدم استفاده طولانی‌مدت، باتری را خارج کرده و در جای خشک نگهداری کنید.

۵. اقدامات احتیاطی

• پس از تماس با مایعات خطرناک:

  • اگر پمپ با مواد شیمیایی خورنده یا مواد بیولوژیکی تماس داشته، بلافاصله دستکش بپوشید و با محلول سدیم هیپوکلریت ۱% ضدعفونی کنید.

• جابجایی ایمن:

  • هنگام حمل دستگاه، سرنگ را خارج کرده و از ضربه خوردن پمپ جلوگیری کنید.

۶. عیب‌یابی و مشکلات رایج

نکات کلیدی برای افزایش عمر دستگاه

• همیشه از سرنگ‌های استاندارد استفاده کنید.

• از تزریق مواد ویسکوز بدون مشورت با سازنده خودداری نمایید.

• برنامه سرویس منظم طبق توصیه شرکت سازنده تنظیم کنید.

با رعایت این دستورالعمل‌ها، پمپ سرنگ شما با حداکثر دقت و حداقل خرابی کار خواهد کرد. در صورت بروز هرگونه مشکل پیچیده، حتماً با مرکز خدمات مجاز تماس بگیرید.