استریلیزاسیون فرآیندی است که طی آن همه میکرو ارگانیسمهای موجود در سطح یک جسم جامد یا مایع از بین می رود. استریل کردن فرایندی است که میکروارگانیسمها و عوامل انتقال دهنده آن‌ها از جمله قارچ، باکتری٬هاگ باکتری و ویروس را از سطح اجسام از بین می‌برد.

فرایند استریل

فراینداستریل کردن بسته به جنس تجهیزات نیازمند به استریلیزاسیون شامل روش‌های گرمایی‌خشک(فوور)، گرمایی‌مرطوب(اتوکلاو)، شیمیایی، رادیواکتیو(پرتوگاما)و اتوکلاو پلاسما و فیلتراسیون می‌شوند.

استریل یا سترون به معنی کاملاً عاری از باکتری یا قارچ یا ویروس یا دیگر میکروارگانیسمهای بیماری‌زا و غیربیماری‌زا (در مورد اشیای بی‌جان) است. هدف از استریل کردن جلوگیری از انتقال عفونت است.

در صورتی که عمل پاکسازی قبل از فرایند استریلیزاسیون انجام نشده باشد، استریل بودن وسایل پزشکی را نمیتوان تضمین کرد چرا که هدف تامین وسایل استریل جهت حفظ ایمنی بیمار است. استریلیزاسیون با بخار آب از پرکاربردترین و قابل اعتمادترین روش است. این روش غیر سمی، ارزان و سریع است و نفوذ خوبی دارد.

دستگاه استریل

دو نوع اصلی اتوکلاو، نوع تخلیه تحت جاذبه ( گراویتی) و اتوکلاو تحت خلا است. در دستگاههای گراویتی بخار از بالا یا کنارههای محفظه استریل وارد شده و چون سبکتر از هوا است، هوا از ته محفظه و به کمک نیروی جاذبه از طریق دریچه تخلیه بیرون رانده میشود.

اتوکلاوهای تحت جاذبه معمولا برای آماده سازی محیطهای آزمایشگاهی، محصولات دارویی و آبی، از بین بردن زباله های بهداشتی و وسایل غیرمتخلخلی که بخار به طور مستقیم با سطح آنها در تماس باشد، استفاده میشوند. دستگاههای استریل تحت جاذبه، به دلیل وجود هوا، از زمان بخار طولانی برخوردار هستند و به طور کلی به دلیل عدم امکان استریل اقلام و لوازم توخالی (همچون تجهیزات لاپاروسکوپی) توصیه نمیشوند.