اختلالات تنفسی

اختلالات تنفسی حین خواب یکی از شایعترین و پرمخاطره ترین اختلالات خواب محسوب میشود و همچنین به عنوان یکی از مهمترین علل خواب آلودگی در طول روز مطرح میباشد.

عوارض جسمی و روانی در اختلالات تنفسی

خواب آلودگی در طول روز با افزایش خطر قابل توجه حوادث شغلی و تصادفات رانندگی همراه است.
از جمله عوارض متعدد جسمی و روانی ابتلا به این اختلالات تنفسی ، افزایش احتمال پر فشاري خون، سکته هاي مغزي و قلبی، دیابت، تحریک پذیري و افسردگی میباشند.
کاهش تمرکز، یادگیري، کارایی و بهره وري، و افزایش بروز خطا از دیگر اختلالات ناشی از ابتلا به این بیماري محسوب میشوند که با درمان مناسب قابل پیشگري خواهند بود.

روشهاي درمانی اختلالات تنفسی

یکی ازمناسب ترین روشهاي درمانی براي این اختلال استفاده از CPAP محسوب میشود .
در موارد ابتلا به موارد شدید وقفه تنفسی حین خواب موثرترین روش و در بسیاري از موارد تنهاروش قابل توصیه خواهد بود.
CPAP براي نخستین بار در سال 1981 توسط Sullivan به طور موفقیت آمیز در درمان آپنه انسدادي به کار رفت و به سرعت به درمان خط اول علایم این بیماران تبدیل شد.
بیماران با استفاده کردن از آن به سرعت برطرف شدن علایم شان را گزارش کردند.
با برطرف شدن وقفه تنفسی، عوارض ثانویه آن از جمله افت اکسیژن شریان و کیفیت خواب برطرف شده و میزان خواب آلودگی روزانه کاهش قابل ملاحظه مییابد که منجر به بهترشدن تمرکز، توجه و عملکرد شناختی و پیشگیري از تصادفات ناشی از خواب آلودگی در بیماران میشود.

روشهاي تشخیص اختلالات تنفسی

پس از تشخیص قطعی بیماري و تعیین شدت ابتلا توسط تست پلیسومنوگرافی، روشهاي مناسب درمانی تعیین خواهند شد.
در صورت تأیید ابتلاي بیمار به وقفه تنفسی حین خواب و تعیین شدت ابتلا، در صورتی که براي درمان بیمار CPAP مناسبترین روش درمانی تشخیص داده شد، تیتراسیون دستی فشار براي تعیین فشار ایدهال جهت باز نگه داشتن راه هوایی فوقانی باید انجام شود.
در صورت انجام صحیح این اقدام، شاهد حذف تمام وقایع نامطلوب تنفسی مرتبط با خواب شامل آپنه، هایپوپنه، Respiratory effort arousal related) RERA) و خروپف و افت اکسیژن خون شریانی خواهیم بود.
فشار ایده الی که طی تیتراسیون PAP براي یک بیمار مبتلا به آپنه حین خواب تعیین میشود، تفاوتهاي بین فردي زیادي دارد.

فاکتورهاي متعدد اختلالات تنفسی

فاکتورهاي متعددي شناخته شده اند که فشار ایده ال را تحت تأثیر قرار میدهند،
مانند آناتومی حلق،
شدت ،میزان (AHI:Apnea Hypnopnea Index) آپنه انسدادي خواب چاقی ( BMI: Body Mass Index و اندازه دور گردن)
همچنین در مراحل مختلف خواب
و در وضعیت هاي مختلف قرارگیري بدن شدت آپنه هاي انسدادي میتواند تغییرات جدي داشته باشند.
به طوري که در وضعیت خوابیده به پشت و در مرحله خواب REM معمولاً شدت و مدت آپنه ها افزایش واضح دارند.

اجزاي دستگاه درمان اختلالات تنفسی

دستگاه PAP از اجزاي زیر تشکیل میشود:

1. موتور ایجادکننده هواي فشرده .
2. یک ماسک بینی، دهانی یا بینی-دهانی (به طور مثال که به وسیله full-face mask ،nasal pillows ،nasal mask) رابط هایی روي صورت ثابت میشوند. .
3. یک شلنگ که دستگاه را به ماسک متصل میکند
4. سایر تجهیزات دستگاه شامل مرطوب کننده، حافظه، باتري و گرم کننده میباشند.

دستگاه PAP داراي یک پمپ هوا است که هواي محیط اطراف را به داخل میکشد و جریان هوا را از مجرایی که به شلنگ مخصوصی وصل میشود خارج میکند که فشار آن قابل تنظیم خواهد بود.

مدهای دستگاه درمان اختلالات تنفسی

دستگاه PAP بر اساس مکانیسم ایجاد فشار به چهار مدل اصلی تقسیم میشود:

1. PAP یا Continuous Positive airway Pressure) CPAP) استاندارد که در طول شب براي بیمار یک فشار ثابت فراهم میآورد. این مدل بیشترین کاربرد را دارد.
2. Bilevel Positive airway Pressure) BPAP) هواي بالاتري نسبت به فشار هواي بازدمی ایجاد میکند.به خصوص در فشارهاي بالا براي بیمار بازدم راحت تري را فراهم میکند.
3. Auto titrating Positive airway Pressure) APAP) که با توجه به تغییراتی که در طول شب در فشار مورد نیاز بیمار رخ میدهد.
   (مانند تغییر در مراحل خواب یا وضعیت قرارگیري بدن) به صورت هوشمند فشار هواي ایجاد شده را تغییر میدهد. این سیستم در دستگاههاي CPAP یا BPAP نیز استفاده میشود.
4. Adaptive Servo-ventilation) ASV) که یک دستگاه هوشمند است و با بررسی وضعیت تنفس بیمار، تأخیر یا قطع تنفس بیمار را به مدت خاصی دریافت کرده و به آن واکنش میدهد.
   تا تنفس و تهویه هواي یکنواختی را به ویژه در بیماران با انسدادي مرکزي ایجاد کند.

هر چند مطالعات متعددي جهت استفاده از اتوتیتراسیون در حال انجام است،
ولی براي تعیین فشار ایده ال CPAP و BPAP روش تیتراسیون دستی دستگاه CPAP و BPAP استانداردطلایی میباشد.
تیتراسیون دستی براي تعیین فشار مثبت راه هوایی بیش از یک چهارم قرن است که مورد استفاده قرار میگیرد.
با این وجود بررسیها نشان داده اند که تعداد قابل توجهی از کلینیک هاي خواب یک پروتکل نوشته شده و مدون براي انجام تیتراسیون ندارند.

مهمترین مشکل در اختلالات تنفسی

با توجه به این که مهمترین مشکل براي استفاده از CPAP عدم تحمل بیمار میباشد،
وجود یک پروتکل استاندارد براي تیتراسیون صحیح میتواند زمینه ساز افزایش تحمل بیمار و پذیرش درمان شود و اثربخشی درمان را افزایش دهد.
انتظار میرود توصیه هاي این راهنماي بالینی اثر مثبت روي عملکرد و اثربخشی درمان، پیامد درمان بیماران و هزینه هاي سلامت داشته باشد.
اما انتظار نمیرود این توصیه ها بدون هیچ تغییر و براي همه بیماران به صورت یکسان مورد استفاده قرار گیرد،
بلکه تکنسین خواب و پزشک باید تجربیات و قضاوت خود را به کار برند تا بهترین نتیجه ممکن در تیتراسیون هر بیمار حاصل شود

برای آشنایی با اختلالات تنفسی در هنگام خواب این نوشته را مطالعه فرمایید.